Wady stóp to jeden z istotnych czynników, które wpływają na postawę i kondycję całego ciała. U dzieci układ kośćca stóp i kształt powierzchni stawowych rozwija się zwykle tylko do 10, a maksymalnie do 12 roku życia. Tymczasem aż do 50 proc. populacji dzieci ma zaburzenia lub wady postawy, w tym stóp. Do najpopularniejszych schorzeń w zakresie kończyn dolnych należy stopa płasko-koślawa i koślawość kolan.
Z badań profilaktycznych przeprowadzonych przez lekarzy ortopedów wśród dzieci w wieku 4 – 6 lat wynika, że ok. 40 proc. badanych dzieci ma wady postawy w zakresie kończyn dolnych (stopy płasko-koślawe, koślawość kolan).[1] Wśród pacjentów coraz częściej pojawiają się dzieci z wiotkim układem więzadłowym oraz obniżonym napięciem centralnym lub obwodowym. Ta grupa jest szczególnie narażona na rozwój nieprawidłowego wzorca ruchowego – a w efekcie na powstanie stóp płasko-koślawych, które mogą doprowadzić do utrwalenia deformacji kostnych np. płaskostopia podłużnego, poprzecznego czy koślawych paluchów (tzw. halluksów).
– Wady postawy mogą być wrodzone, ale również nabyte. Przyczyn problemów można więc szukać m.in. w nieprawidłowych nawykach takich jak mała aktywność fizyczna, źle dobrane obuwie, a nawet niewłaściwe oświetlenie – mówi Grzegorz Kluz, ortopodolog w Medicover. –Stopa płasko-koślawa to wada, która przejawia się obniżonym wysklepieniem stopy i skręceniem pięty na zewnątrz. Pacjenci, których dotyczy ten problem, mogą odczuwać bóle łydek i stóp, a także szybko się męczyć. Koślawość kolan można rozpoznać po układaniu się nóg w kształt litery X – kolana opierają się o siebie, a między kostkami stóp jest widoczna przerwa – dodaje.
Wkładki ortopedyczne dla dzieci
Mali pacjenci w wieku od dwóch do czterech lat nie są w stanie samodzielnie skorygować ustawienia stóp w trakcie codziennych aktywności. Chodząc boso, dzieci poruszają się w nieprawidłowym wzorcu ruchowym, ponieważ tak jest im najwygodniej.
Odpowiedzią na zaburzenia i wady kończyn dolnych są m.in. wkładki ortopedyczne. U osób dorosłych wkładki ortopedyczne m.in. poprawiają komfort chodzenia, likwidują ból i wyrównują nierówności kończyn. U dzieci wkładki mogą wpływać na zmniejszenie lub zatrzymanie rozwoju wad stóp.
- Dzięki odpowiednim ćwiczeniom, u dzieci między czwartym-piątym a siódmym rokiem życia, możliwe jest wprowadzenie korekcji czynnej ustawienia stóp, która docelowo powinna uzupełnić lub zastąpić korekcję bierną (wkładki i obuwie korekcyjne). W ten sposób w kolejnych latach możliwe będzie stopniowe zmniejszanie korekty, zrezygnowanie z obuwia ortopedycznego, a docelowo również z wkładek ortopedycznych. Jedynie w przypadku dużych wad, wkładki, które poprawiają komfort życia, stosowane są zwykle na stałe – wyjaśnia Grzegorz Kluz, ortopodolog w Medicover.
Badanie podoskopowe, czyli jak właściwie ocenić stopień zaawansowania wady
Powodzenie terapii u dzieci zależy od odpowiedniego doboru obuwia i materiałów konstrukcyjnych wkładek. Wykonaniem właściwych wkładek ortopedycznych zajmuje się ortopodolog wraz z odpowiednio wyszkolonym technikiem ortopedą. W czasie konsultacji, specjalista przeprowadza komputerowe badanie stóp na platformie podobarograficznej. Do projektowania wkładek wykorzystywany jest plantokonturogram, czyli utrwalony ślad stopy.
- Badanie podoskopowe, umożliwia wstępną diagnozę oraz bardzo dokładne pomiary antropometryczne, pozwalające na wykrycie i ocenę stopnia zaawansowania wady oraz ocenę skuteczności zaopatrzenia ortopedycznego lub terapii. Fundamentalne znaczenie ma także dobra współpraca lekarza, fizjoterapeuty i rodziców. To opiekunowie są odpowiedzialni za stosowanie się małego pacjenta do wszystkich zaleceń oraz za regularną wymianę zaopatrzenia – mówi Grzegorz Kluz, ortopodolog w Medicover.
W przypadku dzieci, wymiana zaopatrzenia wraz z oceną jego skuteczności powinna odbywać się raz na sześć do dziewięciu miesięcy. Średnio w tym czasie stopa dziecka rośnie o jeden rozmiar. U osób dorosłych, ze względów higienicznych, zaleca się wymianę wkładek raz w roku lub w razie spadku ich skuteczności.
W Medicover konsultacje ortopodologa dostępne są w Centrum Medycznym przy ul. Klimczaka 1.
[1] Źródło:EPIDEMIOLOGIA WAD POSTAWY U DZIECI I MŁODZIEŻY, autor: mgr Katarzyna Maciałczyk – Paprocka, Wrocław 2013.
